Over de leraar als ‘tafelspringer’ en falende helden. Een verkenning van Hollywoodleraren en de schoolfilm als ‘taboebreker’
jaar: 2010
land: België
artikel
In dit artikel beklemtonen de auteurs allereerst het belang van de talloze beelden en verhalen over onderwijs en leraren die in onze samenleving circuleren. Ze wijzen op de voortdurend groeiende belangstelling van diverse cultuurwetenschappers, pedagogen en lerarenopleiders voor de beeldvorming van leraren en onderwijs in de (Hollywood-)schoolfilm. Vervolgens leggen Verdoodt & Vanhooren een link tussen enerzijds het dominante beeld van de superleraar als 'held' in de Hollywoodschoolfilm en anderzijds de 'superleraar' die in de lerarenopleidingen (mutatis mutandis) eigenlijk ook gepropageerd wordt via allerlei basiscompetenties. Tegenover die dominante master narrative of mythe van de superleraar kunnen leraren en lerarenopleiders echter op zoek gaan naar schoolfilms die een tegengewicht vormen en als counter-narrative fungeren. Dit zijn films die de dominante beelden van leraren in onze cultuur verstoren en ons een uitdagende, vernieuwende of subversieve visie bieden. Kenmerkend voor dergelijke schoolfilms is dat hun alternatieve kijk op onderwijs en leraren vaak voortkomt uit de representatie van verboden en politiek incorrecte onderwerpen die we onder de noemer ‘onderwijstaboes’ zouden kunnen vatten. De vaakst terugkerende taboes hebben betrekking op leraren en de auteurs onderscheiden er in hun tekst een viertal: de falende leraar, de leraar als 'fraudeur' (favoritisme), erotische relaties tussen leraren en leerlingen en de gewelddadige leraar. In de rest van hun artikel bespreken Verdoodt & Vanhooren de Amerikaanse satirische film Election (1999), die uitzonderlijk is omdat hij alle bovengenoemde onderwijstaboes tot op zekere hoogte in zich verenigt. Ondanks het feit dat Election een Hollywoodschoolfilm is, kan hij toch als een interessante counter-narrative opgevat worden, zo suggereren de auteurs. Tenslotte wijzen Verdoodt & Vanhooren erop dat lerarenopleiders dit soort schoolfilms kunnen inzetten om reflectie over het lerarenberoep te stimuleren zonder taboes uit de weg te gaan.