De veilige omweg van cultuurproducten en online discussiegroepen
Bij de introductie van schoolfilms in de lerarenopleiding dringen bepaalde vragen zich op. Hoe positioneren leraren-in-opleiding zich tegenover de beeldvorming van onderwijs en leraren in schoolfilms? Welke betekenissen hechten leraren-in-opleiding aan de beelden en verhalen van leraren op het witte doek? Hoe kunnen we de specifieke kennis, inzichten en opvattingen, die bij studenten in de lerarenopleiding gegenereerd worden door de confrontatie met schoolfilms, zichtbaar maken? We zijn ervan overtuigd dat het didactische potentieel van schoolfilms tenvolle uitgebuit kan worden in combinatie met online discussiegroepen. Op die manier wordt de (representatie-)studie van schoolfilms in de les in feite gecombineerd met een vorm van receptie-onderzoek.
Online discussiegroepen bieden studenten een unieke mogelijkheid tot het delen van hun analyses of interpretaties van schoolfilms en van relevante persoonlijke verhalen of ervaringen van anderen. Schoolfilms bieden sowieso de veilige omweg van een cultuurproduct om diverse aspecten van het lerarenberoep onder de loep te nemen. Dit gegeven is des te belangrijker als het gaat om delicate of in eerste instantie moeilijk bespreekbare zaken. Daarbij wordt het debat tussen leraren-in-opleiding gefaciliteerd via de virtuele (schriftelijke) omgeving van online discussiegroepen, waarin studenten zich vaak kwetsbaarder en openhartiger durven op te stellen dan in face-to-face uitwisselingen in het auditorium of klaslokaal. Op die manier worden in confrontatie met anderen de eigen ideeën geëxpliciteerd en verhelderd en kunnen studenten zich bewust worden van de eigen visie en waarden en normen m.b.t. het lerarenberoep, de schoolcultuur en de rol van onderwijs in een samenleving. Wanneer individuele interpretaties van studenten ingaan tegen de dominante betekenissen in schoolfilms, dan kunnen we die eigenlijk als een vorm van individuele counter-narratives beschouwen, en hetzelfde geldt soms voor de persoonlijke verhalen die studenten aanbrengen in de discussiegroepen. In een artikel verschenen in het tijdschrift Journal of Curriculum Studies beschrijven we de specifieke filminterpretaties en kennis- en betekenisconstructie die in online discussiegroepen tot stand kwam n.a.v. de film Educating Rita (1983) (zie hiervoor: Verdoodt, Rutten, Soetaert & Mottart 2009/2010). In de didactische modules De beeldvorming van geletterdheid en De schoolfilm als 'taboebreker' wordt eveneens de werking van online discussiegroepen geïllustreerd.